YARGITAY 9. HUKUK DAIRESI

9. Hukuk Dairesi         2024/12334 E.  ,  2024/13558 K.
"İçtihat Metni"MAHKEMESİ : Ankara Bölge Adliye Mahkemesi 9. Hukuk Dairesi
KARAR : İstinaf başvurularının esastan reddi

Taraflar arasındaki istatistiklere itiraz davasından dolayı yapılan yargılama sonunda İlk Derece Mahkemesince davanın kabulüne karar verilmiştir.
Kararın davalılar vekilleri tarafından istinaf edilmesi üzerine, Bölge Adliye Mahkemesince başvurunun esastan reddine karar verilmiştir.
Bölge Adliye Mahkemesi kararı davalılar vekilleri tarafından temyiz edilmekle; kesinlik, süre, temyiz şartı ve diğer usul eksiklikleri yönünden yapılan ön inceleme sonucunda, temyiz dilekçelerinin kabulüne karar verildikten ve Tetkik Hâkimi tarafından hazırlanan rapor dinlendikten sonra dosyadaki belgeler incelenip gereği düşünüldü:
I. DAVA
Davacı vekili dava dilekçesinde; ... İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü işyerinde 4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu (4688 sayılı Kanun) çerçevesinde 18.05.2022 tarihinde yapılan sendika üye sayıları tespit toplantısında, müvekkili Sendikanın üye sayısının 283, davalı Eğitimciler Birliği Sendikasının (Eğitim-...) üye sayısının ise 309 olarak belirlendiğini, ancak yapılan tespit işleminin hatalı olduğunu, müvekkili Sendika üyesi 30 çalışanın hesaplamaya dâhil edilmesi gerektiğini, zira bu üyelerin sendika üyelik formlarının ve aidat kesintilerinin 13.05.2022 günü teslim edildiğini ileri sürerek davanın kabulü ile 02.07.2022 tarihli ve 31884 sayılı Resmî Gazete'de yayımlanan 4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ uyarınca ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde sendika üye sayılarına itirazlarının kabulü ile yanlışlığın düzeltilerek sendika üye sayılarının yeniden tespitine karar verilmesini talep etmiştir.
II. CEVAP
1. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; davacının açmış olduğu davanın haksız ve hukuki dayanaktan yoksun olduğunu, bir sendika üyeliğinin yetkili sendika belirleme çalışmaları kapsamında değerlendirilebilmesi için bu üyeliğin en geç 15 Mayıs tarihine kadar ilgili prosedüre uygun olarak Kuruma bildirilmesi hâlinde mümkün olduğunu, yeni sendika üyelerinden 15 Mayıs 2022 tarihine kadar Kuruma bildirmeyenlerin yetkili sendika belirleme çalışmaları kapsamında sendika üye sayılarının hesaplanmasında dikkate alınmasının mümkün olmadığını belirterek davanın reddini istemiştir.
2. Davalı ...-... vekili cevap dilekçesinde; üye sayısının tespitine dair açılan bu davanın müvekkili Sendikaya yöneltilmesinin hukuka ve kanuna aykırı olduğunu savunarak müvekkili Sendika yönünden davanın husumet nedeniyle reddine karar verilmesini istemiştir.
3. Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; 4688 sayılı Kanun'un 30 uncu maddesi hükmü kapsamında Bakanlıkça Kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarının dikkate alınarak hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarının tespit edildiğini, Bakanlık işleminin usul ve hukuka uygun olarak tesis edildiğini, taşra teşkilatlarına dair tutanakların kendilerinde olmadığını belirterek ve dilekçesinde yazılı diğer sebeplerle davanın reddini istemiştir.
III. İLK DERECE MAHKEMESİ KARARI
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; 4688 sayılı Kamu Görevlileri ve Toplu Sözleşme Kanunu Gereğince Kamu Görevlileri Sendikaları ile Konfederasyonların Üye Sayılarına İlişkin 2022 Temmuz İstatistikleri Hakkında Tebliğ'in 02.07.2022 tarihinde yayımlandığı, buna göre davanın süresinde açıldığı, itiraz konusu 30 çalışanın sendika üyeliklerinin 15.05.2022 tarihi öncesi olup olmadığının tespiti yönünden davacı Sendikaya üye kayıt fişleri ve sendika karar defterinin onaylı örneğini sunmak üzere süre verildiği, eksiklikler tamamlandıktan sonra davacı Sendika tarafından sunulan Yönetim Kurulu karar defteri onaylı suretleri incelendiğinde; söz konusu 30 çalışanın sendika üyelik fişlerinden bu kişilerin 15 Mayıs 2022 tarihi öncesi sendikaya üye olduklarının tespit edildiği, sendika üyelikleri 15 Mayıs 2022 tarihinden önce gerçekleşen ve 15 Mayıs 2022'den önce sendika aidat ödentileri yatırılan dava konusu 30 çalışanın, sendika üye sayılarının tespitinde dikkate alınması gerektiği, gerek ... İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü gerekse de ilçenin bağlı olduğu ... İl Millî Eğitim Müdürlüğü bünyesinde davacı Sendika üye sayısının eksik ve hatalı olarak tespit edildiği gerekçe gösterilerek davanın kabulüne karar verilmiştir.
IV. İSTİNAF
A. İstinaf Yoluna Başvuranlar
İlk Derece Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri istinaf başvurusunda bulunmuşlardır.
B. İstinaf Sebepleri
1. Davalı ...-... vekili; kendi üye sayılarında bir hata olmadığını, davanın da davacının üye sayısına ilişkin olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
2. Davalı ... vekili; İdarece yapılan uygulamada bir hata olmadığını, 30 çalışanın üyelik kaydının geçersiz olduğunu ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
3. Davalı ... vekili; yapılan uygulamanın yasal düzenlemelere uygun olduğunu ve davanın reddi gerektiğini, yargılama giderlerine de itiraz ettiklerini ileri sürerek İlk Derece Mahkemesi kararının ortadan kaldırılması ve davanın reddine karar verilmesi istemi ile istinaf yoluna başvurmuştur.
C. Gerekçe ve Sonuç
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda tarih ve sayısı belirtilen kararı ile; somut olayda davacının 15.05.2022 tarihi öncesi üyeliğe kabul ettiği anlaşılan bir kısım üyelerinin ... İlçe Millî Eğitim Müdürlüğü sendika üye sayılarının tespitinde dikkate alınmadığı, İdarece yapılan bu işleminin gerekçesinin ise 15.05.2022 tarihi öncesi üye bildiriminin yapılmaması ve üyelik ödentilerinin ödenmemesi olduğunun görüldüğü, davacının toplantı günü henüz tutanak tutulmadan üye listesini verdiği, aidat kesintilerinin de 17.05.2022 tarihi itibarıyla yapıldığı, sunulan bilgi ve belgelere göre üyeliklerin 15.05.2022 tarihi öncesi kazanıldığının tespit edildiği, bu itibarla Mahkemece davanın kabulüne karar verilmesinde usul ve kanuna aykırılık olmadığı gerekçesi ile istinaf başvurularının esastan reddine karar verilmiştir.
V. TEMYİZ
A. Temyiz Yoluna Başvuranlar
Bölge Adliye Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde davalılar vekilleri temyiz isteminde bulunmuşlardır.
B. Temyiz Sebepleri
Davalılar vekilleri, istinaf dilekçesinde belirttikleri sebeplerle Bölge Adliye Mahkemesi kararının bozulması istemi ile temyiz yoluna başvurmuşlardır.
C. Gerekçe
1. Uyuşmazlık ve Hukuki Nitelendirme
Uyuşmazlık, 4688 sayılı Kanun kapsamında sendika üye sayılarına ilişkin tespitin ve istatistiğin düzeltilmesi istemine ilişkindir.
2. İlgili Hukuk
1. 4688 sayılı Kanun’un “Sendika üyeliğinin kazanılması” kenar başlıklı 14 üncü maddesi şöyledir:
"Sendikalara üye olmak serbesttir.
Kamu görevlileri çalıştıkları işyerinin girdiği hizmet kolunda kurulu bir sendikaya üye olabilirler.
Sendikaya üyelik, kamu görevlisinin üç nüsha olarak doldurup imzaladığı üye formu ile sendikaya başvurması ve başvurunun sendika yetkili organınca kabulü ile kazanılır.
Üyelik başvurusu, sendika tarafından en çok otuz gün içinde reddedilmediği takdirde üyelik istemi kabul edilmiş sayılır. Haklı bir sebep gösterilmeden üyeliği kabul edilmeyen kamu görevlisinin, bu kararın kendisine tebliğinden itibaren otuz gün içinde iş davalarına bakmakla görevli mahallî mahkemede dava açma hakkı vardır.
Sendika, üyeliği kesinleşen kamu görevlisinin başvuru belgesinin bir örneğini üyenin kendisine verir, bir örneği sendikada kalır, bir örneğini üyelik ödentisine esas olmak ve dosyasında saklanmak üzere onbeş gün içinde işverene gönderir.
Birden çok sendikaya üye olunamaz. Birden çok sendikaya üyelik halinde sonraki üyelikler geçersizdir.
Aynı tarihli birden fazla üyeliğe ilişkin bildirimler dikkate alınmaz ve bu husus kamu işvereni tarafından ilgiliye ve sendikalara yazılı olarak bildirilir."
2. 4688 sayılı Kanun’un “Üyeliğin sona ermesi” kenar başlıklı 16 ncı maddesi şöyledir:
"Her üye üyelikten serbestçe çekilebilir.
Üyelikten çekilme, çekilmek isteyen kamu görevlisi tarafından, üç nüsha olarak doldurulup imzalanan üyelikten çekilme bildiriminin kurumuna verilmesi ile gerçekleşir. Kurum görevlisi, kayıt numarası ile tarih verilen çekilme bildiriminin bir suretini derhal üyeye vermek zorundadır. Kamu işvereni, bildirimin bir örneğini onbeş gün içinde sendikaya gönderir.
Çekilme, kamu işverenine başvurma tarihinden başlayarak otuz gün sonra geçerli olur. Çekilenin bu süre içinde başka bir sendikaya üye olması halinde yeni sendikaya üyeliği, bu sürenin bitim tarihinde kazanılır.
Üyenin, sendikadan çıkarılma kararı sendika merkez genel kurulunca alınır. Çıkarma kararı, çıkarılana ve işverene yazı ile bildirilir. Çıkarma kararına karşı üye, bildirim tarihinden itibaren onbeş gün içinde görevli iş mahkemesine itiraz edebilir. Mahkeme iki ay içinde kesin karar verir. Üyelik, çıkarılma kararı kesinleşinceye kadar sürer.
(Değişik birinci cümle: 4/4/2012-6289/11 md.) Çekilme, göreve son verilmesi veya sair nedenlerle kamu görevinden ayrılanların üyelikleri, sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri, farklı bir hizmet koluna giren kuruma atananlardan sendika üyesi olanların ise üyelikleri, varsa sendika şubesi ve sendika organlarındaki görevleri sona erer, ancak varsa konfederasyon organlarındaki görevleri devam eder. Emekliye ayrılanların sendika şubesi, sendika veya konfederasyon organlarındaki görevleri seçildikleri dönemin sonuna kadar devam eder.
Üyeliğin devamı ve askıya alınması hallerinde 2821 sayılı Sendikalar Kanununun 24 üncü maddesinde yer alan hükümler uygulanır."
3. 4688 sayılı Kanun’un “Üye sayılarının tespiti” kenar başlıklı 30 uncu maddesi şöyledir:
“Sendika ve konfederasyonların üye sayılarının belirlenmesinde aşağıdaki esaslar uygulanır:
a) Kurumlarca yapılacak tespit;
Tespite ilişkin toplantıya kurumun işveren vekili ile tahakkuk memuru veya mali hizmetler birimi yetkilisi ve kurumun hizmet kolunda faaliyette bulunan sendikalardan birer temsilci katılır. Toplantı her yıl 15 mayıs tarihinden sonra beş iş günü içerisinde kurumca belirlenerek sendikalara bildirilen yer ve günde yapılır.
Bu Kanuna tâbi olarak kurumda çalışan kamu görevlilerinin, 15 mayıs tarihi itibarıyla listesi ile üyelerinden aidat kesintisi yapılan sendikaların üyelerini gösterir liste, toplantıya katılanlarca değerlendirilir. Bu değerlendirmeden sonra, toplam kamu görevlisi sayısı ile sendika üyesi kamu görevlilerinin sendikalara göre toplam sayılarını belirten tutanak toplantıya katılan taraflarca imzalanır. İmzalı tutanak, kamu işvereni ve sendikalarca mayıs ayının son iş gününe kadar Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığına gönderilir.
Kurumların taşra teşkilatları, yukarıdaki esaslara göre tarafların katılımı ile yapılacak toplantı neticesinde düzenlenecek tutanakları kurum merkezinde yapılacak tespitte değerlendirilmek üzere 15 mayıs tarihini takip eden iki iş günü içerisinde kurum merkezine gönderirler. Bu tutanaklar kurum merkezinde tarafların katılımı ile tek tutanak haline getirilir.
b) Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca kurumlardan ve sendikalardan gelen müşterek imzalı listeler üzerinden yapılacak tespit;
..., kurumlarda çalışan toplam kamu görevlisi sayısı ile sendikalar itibarıyla üyelik kesintisi yapılan üye sayılarını dikkate alarak her yıl 15 mayıs tarihi itibarıyla hizmet kollarındaki bütün kamu görevlileri sayısı ile hizmet kolundaki sendikaların üye sayılarını tespit eder. Buna göre (…) kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonların toplam üye sayısını belirler ve sonuçları her yıl temmuz ayının ilk haftasında Resmî Gazetede yayımlar.
(Ek fıkra: 4/4/2012-6289/20 md.) Sonuçların yayımı tarihinden itibaren beş işgünü içinde kamu görevlileri sendikaları ile konfederasyonlarının üye sayılarının yanlışlığı iddiasıyla sendika ve konfederasyonlarca Ankara İş Mahkemesine itiraz edilebilir. Mahkeme itirazı onbeş gün içinde karara bağlar.”
4. 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu'nun (6100 sayılı Kanun) 369 uncu maddesinin birinci fıkrası ile 370 ve 371 inci maddeleri.
3. Değerlendirme
1. Bölge adliye mahkemelerinin nihai kararlarının bozulması 6100 sayılı Kanun'un 371 inci maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
2. Bölge Adliye Mahkemesince itiraz konusu 30 çalışana ait sendika aidatlarının 17.05.2022 tarihinde kesildiği belirtilmiş ise de dosya kapsamında bulunan 17.05.2022 tarihli "Muhasebe İşlem Fişi" başlıklı belgeye göre 30 çalışana ait sendika aidatlarının 13.05.2022 tarihinde tahsil edildiği anlaşılmıştır.
3. Temyizen incelenen karar, tarafların karşılıklı iddia ve savunmalarına, dayandıkları belgelere, uyuşmazlığa uygulanması gereken hukuk kuralları ile hukuki ilişkinin nitelendirilmesine, dava şartlarına, yargılama ve ispat kuralları ile kararda belirtilen gerekçelere göre usul ve kanuna uygun olup davalılar vekillerince temyiz dilekçelerinde ileri sürülen nedenler kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
VI. KARAR
Açıklanan sebeplerle;
Temyiz olunan Bölge Adliye Mahkemesi kararının 6100 sayılı Kanun'un 370 inci maddesinin birinci fıkrası uyarınca ONANMASINA,
Davalılar ... ile ... harçtan muaf olduğundan harç alınmasına yer olmadığına,
Dosyanın İlk Derece Mahkemesine, kararın bir örneğinin Bölge Adliye Mahkemesine gönderilmesine,
14.10.2024 tarihinde oy birliğiyle karar verildi.