SAKARYA ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C. SAKARYA ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2024/511 Esas - 2024/597
T.C.
SAKARYA
ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA
GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2024/511 Esas
KARAR NO : 2024/597

HAKİM : ...
KATİP : ...

DAVACI : ...
VEKİLİ : Av. ...
DAVALI : Hasımsız -

DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 30/07/2024
KARAR TARİHİ : 24/10/2024
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 31/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız)) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
I-) Tarafların İddia ve Savunmalarının Özeti
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; müvekkilinin lehtar olduğu, keşidecisi şenol itriyat sanayi ve ticaret anonim şirketi olan ve taraflar arasındaki ticari ilişkiden kaynaklanan T.C Vakıflar Bankası, ... şubesi, ...TL bedelli, 31.07.2024 keşide tarihli, ... numaralı çek; keşidecinin birkaç ay önce müvekkil şirkete ulaştırmak üzere teslim etmiş olduğu ... isimli kargo şirketinde kaybolduğunu, kargo hareketlerinde en son merzifon'da görüldüğünü, akabinde iade olarak sisteme girildiğini, müvekkil şirketin bu durumdan 29.07.2024 tarihinde haberdar olduğunu, kargo şirketiyle iletişim kurulmasına rağmen çek bulunamadığını, türk ticaret kanunu md 651: "(1) kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. (2) kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir." şeklinde buyurduğunu, ekte sunmuş olduğu çek fotokopisi incelendiğinde müvekkil şirket çekin lehtarı olarak hak sahibi bulunmakta ve dolayısıyla işbu davayı açma hakkına haiz olduğunu, tüm bu açıklanan nedenler üzerine, müvekkil şirketin hem ... tutarındaki alacağını tahsil edebilmesi, hemde çekin kötü niyetli kişilerin eline geçmesi durumu müvekkil şirket açısından telafisi imkansız zararlar doğurabileceğinden, çek bedelinin bankadan alınmaması için öncelikle vade tarihi 31.07.2024 olan işbu çeke ihtiyati tedbir olarak ödeme yasağı konulmasını; ilaveten adı geçen çekin zayii nedeniyle iptaline karar verilmesini talep etme zorunluluğu hasıl olduğunu, zayi olmuş çekin 3. kişilere ödenmemesi yönünde ihtiyati tedbir kararı verilerek ilgili bankalara müzekkere yazılmasına, tensiple ticaret sicil gazetesi'nde ilanına ve ilaveten söz konusu çekin kaybolmak suretiyle zayi olması nedeniyle iptaline karar verilmesini vekaleten talep etmişlerdir.
II-) Dava Türü ve Tarafların Anlaştıkları - Anlaşamadıkları Hususlar
Dava: Kıymetli Evrak İptali davasıdır.
Karasu 1. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin 2024/283 Esas, 2024/287 Karar sayılı ilamıyla görevsizlik kararı verilerek dosya mahkememize gönderilmiş ve yukarıdaki esas sırasına kaydı yapılmıştır.
III-) Çekişmeli Vakıalar Hakkında Toplanan Deliller
T.C Vakıflar Bankası, Çorum şubesi, ...TL bedelli, 31.07.2024 keşide tarihli, ... numaralı çek için bankaya ödeme yasağı için müzekkere yazılmış ve çeke ödeme yasağı konulmuştur.
Dava konusu çek için Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi'nde ilan yaptırılmıştır.
IV-) Konuyla İlgili Mevzuat Hükümleri Ve Yargısal İçtihatlar Sonucu Sabit Görülen Vakıalar, Bunlardan Çıkarılan Sonuç ve Hukuki Sebepler
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 818/1-s. maddesi gereğince; iptal hakkındaki 757 ilâ 763 üncü maddelerle 764 üncü maddenin birinci fıkrasının poliçeye ait hükümler çek hakkında da uygulanacaktır. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 757. maddesine göre; iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişi, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebilir. Aynı kanunun devam eden maddelerinde neler yapılacağı hüküm altına alınmıştır.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 647/1. maddesine göre; "(1) Mülkiyet veya sınırlı bir ayni hak kurulması amacıyla kıymetli evrakın devri için her hâlde senet üzerindeki zilyetliğin devri şarttır." senet ciro edilmiş olmasına rağmen ciro edilen kişiye teslim edilmediği sürece devir gerçekleşmez. Kıymetli evrak alacak hakkı içermektedir ve bu hakkın devredilmesi için senedin de devredilmesi gerekir (Bozer, Ali/ Göle, Celal; Kıymetli Evrak Hukuku 8. Baskı, Ankara 2018, s. 119).
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 651/2. maddesine göre; "Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir."
Çekin zayi olması nedeniyle iptal davasını, çekin zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan meşru hamil açabilir (Cebeci, Emine; Çekin Zıyaı ve İptali, Erzurum - 2014, s. 85).
Yargıtay 11. Hukuk Dairesi'nin 06/06/2012 tarih 2011/4524E. 2012/9838K. sayılı kararında; "...çekin henüz dava dışı alıcıya teslim edilmeksizin kargoda kaybolduğu anlaşılmaktadır. Bu durumda, davacı lehdar halen çekin yetkili hamili konumundadır. Teslim söz konusu olmadığından dava dışı alıcının yetkili hamil kabul edilmesi mümkün değildir..." denilmiştir.
Davamıza gelince; davacı vekili davacının lehtarı olduğu çekin henüz davacıya teslim edilmeden kaybolduğunu belirterek çek iptali istemi ile dava açmıştır. Davaya konu çek davacı lehtar olarak düzenlenmişse de, davacı çeke zilyet olamadan, çekin kargoda kaybolduğu iddia olunduğuna göre davacı 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunun 818/1-s. maddesinin göndermesi ile aynı kanunun 757. maddesi gereğince, "İradesi dışında çek elinden çıkan kişi" olamayacaktır. Başka bir ifade ile teslim söz konusu olmadığından, davacı yetkili hamil olmaması nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerekmiş ve aşağıdaki gibi hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere;
1-Davacının davasının REDDİNE,
2-Harç peşin alındığından başkaca harç alınmasına yer olmadığına,
3-Davacı tarafından yapılan yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
4-Konulan ihtiyati tedbir kararının kaldırılmasına, muhatap bankaya iş bu hususta müzekkere yazılmasına,
5-Artan gider avansının karar kesinleştiğinde yatırana iadesine,
6-Yatırılan teminatın kararın kesinleşmesi beklendikten sonra talep halinde yatırana iadesine,
Dair, davacı vekilinin yüzünde verilen kararın taraflara tebliğinden itibaren 2(iki) hafta içerisinde mahkememize veya mahkememize gönderilmek üzere başka bir yer mahkemesine verilecek dilekçe ile Sakarya Bölge Adliye Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu açık olmak üzere, 6100 sayılı yasanın 321/2. Maddesi uyarınca gerekçeli kararın en geç bir ay içinde re'sen tebliğe çıkarılacağı hususu da bildirilerek karar verildi. 24/10/2024

Katip ...
e-imzalıdır.

Hakim ...
e-imzalıdır.