İSTANBUL 18. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
18. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ

ESAS NO : 2024/644 Esas
KARAR NO : 2024/745
DAVA : Kıymetli Evrak İptali (Çek İptali (Hasımsız))
DAVA TARİHİ : 30/10/2024
KARAR TARİHİ : 30/10/2024

Taraflar arasında görülen davanın mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda:
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
İDDİA VE TALEP : Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Müvekkilin alacağı için almış olduğu çeki İstanbul metrobüste kaybetmiş yahut çaldırmış olduğunu, ancak nerede kaybettiğini ve çekin kimler tarafından ele geçirildiğini bilmemekte olduğunu, ... ... bankası A.ş., ... şubesi-... , Keşide Yeri ... , Keşide Tarihi 30.10.2024, keşidecisi ... ... ,1.250.000-TL bedelli, ... seri nolu, çek hakkında tedbiren ödenmesinin durdurulmasını ve yapılacak yargılama sonucunda çekin zayi olması sebebiyle iptaline karar verilmesini talep etmiştir.
Tüm dosya kapsamı birlikte incelendiğinde; Dava kıymetli evraklardan olan çekin iptali istemine ilişkindir.
Somut olayda davacı vekili tarafından mahkememize ibraz edilmiş olan dava dilekçesinde özetle; ... ... bankası A.Ş, ... şubesi-... , Keşide Yeri ... , Keşide Tarihi 30.10.2024, keşidecisi ... ... ,1.250.000-TL bedelli, ... seri nolu müvekkilinin uhdesinde iken kaybolduğunu veya çalındığını beyan ederek çekin iptali istemi ile mahkememize başvurmuştur.
Yasal Mevcuat incelendiğinde; 6102 Sayılı Türk Ticarek Kanunu madde 651'e göre "Kıymetli evrak zayi olduğu takdirde mahkeme tarafından iptaline karar verilebilir. Kıymetli evrakın zayi olduğu veya zıyaın ortaya çıktığı anda senet üzerinde hak sahibi olan kişi, senedin iptaline karar verilmesini isteyebilir. " şeklinde düzenleme ile yine aynı kanunun 652. Maddesinde " İptal kararı üzerine hak sahibi hakkını senetsiz olarak da ileri sürebilir veya yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilir. Bunun dışında iptal usulü ve hükümleri hakkında, kıymetli evrakın çeşitli türlerine ilişkin özel hükümler uygulanır." şeklinde düzenleme mevcut olup bu düzenlemenin ve 818/s. maddesinin yollaması gereği poliçenin iptaline ilişkin hükümler çekin iptalinde de uygulanacaktır.
6102 Sayılı TTK' nın 757 vd. maddelerinde yer alan kambiyo senedinin zayi nedeni ile iptal davası, iradesi dışında kambiyo senedi elinden çıkan kişiye, hakkın senetsiz olarak ileri sürülmesi veya borçludan yeni bir senet düzenlenmesini isteyebilme imkanı verir (TTK m. 651-652).
TTK'nın 757/1. maddesinde iradesi dışında poliçe elinden çıkan kişinin, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki asliye ticaret mahkemesinden, muhatabın poliçeyi ödemekten menedilmesini isteyebileceği, 759/1. maddesinde ise poliçeyi eline geçiren kişi bilinmiyorsa, poliçenin iptaline karar verilmesi istenebileceği hususu düzenlenmiştir.
6100 Sayılı HMK'nın "Dava şartlarının incelenmesi" başlığını taşıyan 115. Maddesinin 1. Fıkrası "(1) Mahkeme, dava şartlarının mevcut olup olmadığını, davanın her aşamasında kendiliğinden araştırır. Taraflar da dava şartı noksanlığını her zaman ileri sürebilirler." uyarınca yargılamanın her aşamasında dava şartlarının bulunup bulunmadığının re'sen incelenmesi gerektiğinden aynı kanunun "Dava şartları" başlığını taşıyan 114. Maddesi uyarınca " (1) Dava şartları şunlardır:
a) Türk mahkemelerinin yargı hakkının bulunması.
b) Yargı yolunun caiz olması.
c) Mahkemenin görevli olması.
ç) Yetkinin kesin olduğu hâllerde, mahkemenin yetkili bulunması.
d) Tarafların, taraf ve dava ehliyetine sahip olmaları; kanuni temsilin söz konusu olduğu hâllerde, temsilcinin gerekli niteliğe sahip bulunması.
e) Dava takip yetkisine sahip olunması.
f) Vekil aracılığıyla takip edilen davalarda, vekilin davaya vekâlet ehliyetine sahip olması ve usulüne uygun düzenlenmiş bir vekâletnamesinin bulunması.
g) Davacının yatırması gereken gider avansının yatırılmış olması.
ğ) Teminat gösterilmesine ilişkin kararın gereğinin yerine getirilmesi.
h) Davacının, dava açmakta hukuki yararının bulunması.
ı) Aynı davanın, daha önceden açılmış ve hâlen görülmekte olmaması.
i) Aynı davanın, daha önceden kesin hükme bağlanmamış olması.
(2) Diğer kanunlarda yer alan dava şartlarına ilişkin hükümler saklıdır."

Şeklindeki düzenlemesi uyarınca dava şartlarına ilişkin re'sen yapılacak olan kontrol işbu maddede yer alan sıralamaya göre yapılması gerektiğinden ve TTK'nın 757. Maddesinde belirlenen yetkili mahkemeler kesin yetki olduğundan mahkememizce öncelikle yetki hususu irdelenecektir.
Davacının talebinin dayanağı TTK'un 757 vd. maddeleridir. Buna göre iradesi dışında çek/bono elinden çıkan kimse, ödeme veya hamilin yerleşim yerindeki Asliye Ticaret Mahkemesine müracaatla iş bu davayı açabilir. Somut uyuşmazlıkta, davacının (çeki kaybeden hamilin) yerleşim yeri (adresi) UYAP sisteminden yapılan kontrolde .../ ... olduğu, .../ ... İlçesinin yargı çevremiz içerisinde olmadığı, ... Asliye Ticaret Mahkemelerine bağlı olduğu anlaşılmıştır. İptali istenen çek yönünden muhatab bankanın da ... Bankası ... (...) Şubesi olması karşısında, davanın işbu kesin yetkili mahkemelerden birinde açılması gerektiği, mahkememizin bu dosyaya bakmaya yetkili olmadığı anlaşılmakla mahkememizin işbu dosyası ile benzer mahiyette bulunan Yargıtay 5. Hukuk Dairesinin 2021/10196 Esas, 2021/13170 Karar Sayılı, 15/11/2021 Tarihli ilamı ile Yargıtay 11. Hukuk Dairesinin 2016/6664 Esas, 2016/7361Karar Sayılı ilamı da göz önünde bulundurulduğunda mahkememiz yetkisiz olduğundan aşağıdaki şekilde yetkisizlik kararı vermek gerekmiştir.
HÜKÜM :Gerekçesi yukarıda açıklanmış olduğu üzere;
1-Davacı tarafından açılan davanın, davaya bakmaya mahkememizin yetkili olmaması nedeniyle dava şartı yokluğundan USULDEN REDDİNE,
2-Davaya bakmaya ... Asliye Ticaret Mahkemesinin yetkili olması nedeniyle mahkememizin YETKİSİZLİĞİNE,
3-HMK. Madde 20 uyarınca istinafa tabi olan işbu davada süresi içinde kanun yoluna başvurulmayarak kesinleşmiş ise kararın kesinleştiği tarihten; kanun yoluna başvurulmuşsa bu başvurunun reddi kararının tebliğ tarihinden itibaren iki haftalık yasal süre içinde mahkememize başvurulması halinde dosyanın yetkili ... Asliye Ticaret Mahkemesi'ne gönderilmesine,
4-Dosyanın gönderilmesi için süresi içerisinde başvurulmaz ise HMK. Madde 20 uyarınca davanın AÇILMAMIŞ SAYILACAĞINA karar verileceğinin ihtarına (ihtar edildi)
5-HMK'nın 20.maddesi gereğince yasal süre içerisinde dosyanın yetkili mahkemeye gönderilmesi için davacı tarafından başvurulması halinde HMK 331/2.maddesi gereğince yargılama giderlerinin ve HMK 323/1-ğ maddesi gereğince yargılama giderlerinden sayılan vekalet ücretinin yetkili ve görevli mahkeme tarafından hüküm altına alınmasına, belirtilen sürede başvuru yapılmaması halinde talep üzerine yargılama giderlerinin ve vekalet ücretinin mahkememizce hüküm altına alınmasına,
6- Tedbir talebinin yetkili mahkeme tarafından değerlendirilmesine,
Dair, davacı tarafın yokluğunda, dosya üzerinde yapılan inceleme sonucu, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki hafta içerisinde mahkememize verilecek dilekçe ile İstanbul Bölge Adliye Mahkemesine İSTİNAF yolu açık olmak üzere karar verildi. 30/10/2024

Katip ...
¸e-imzalıdır

Hakim ...
¸e-imzalıdır