İSTANBUL 14. ASLIYE TICARET MAHKEMESI

T.C.
İSTANBUL
14. ASLİYE TİCARET MAHKEMESİ
TÜRK MİLLETİ ADINA GEREKÇELİ KARAR
ESAS NO : 2023/787 Esas
KARAR NO : 2024/711
DAVA : Alacak (Ödünç Verme Sözleşmesinden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 01/09/2021
KARAR TARİHİ : 31/10/2024

Mahkememizde görülmekte olan Alacak (Ödünç Verme Sözleşmesinden Kaynaklanan) davasının yapılan açık yargılaması sonunda,
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ:
Davacı vekili dava dilekçesinde özetle; Davalı ... İnşaat ve Ticaret AŞ dava dışı ... ... San. ve Tic. AŞ ile ...’ın Ankara/Lalahan tesislerinin yapımına yönelik; 26.07.2017 tarihli “... Yapım İşi” ve 18.08.2017 tarihli “... Binası Yapım İşi” konulu iki sözleşme imzalandığı ve yüklendiği işin yapımına başladığını, yüklenici ..., söz konusu sözleşme uyarınca üstlendiği işin yapımı için muhtelif kişilerle çeşitli sözleşmeler yaparak bu bağlamda dava dışı ... AŞ, ... Ltd. Şti, ... Ltd. Şti ve ... Ltd. Şti ile de alt eser sözleşmeleri akdettiğini, ..., anılan bu son dört yükleniciye olan borcunu ifa için çekler de verdiğini, ne var ki ..., söz konusu çekleri ödeyememiş ve işin yapımı da bu arada durmuş olduğunu, buna göre ..., ...’la akdettiği eser sözleşmeleri gereği ücret talebinde bulunabilmek için gereken, işin geçici kabulü o tarihte henüz yapılmadığı için ...’dan ödeme talebinde de bulunamadığını, zincirleme olarak alt yüklenicilere olan borçlarını ödeye-meyince inşa faaliyeti de kesintiye uğradığını, davacının ...’a 20.02.2020 tarihinde 1.498.700,0-TL, ...’a 19.02.2020 tarihinde 998.700,00-TL, aynı tarihte 500.000,00-TL, ...’ye 19.02.2020 tarihinde 1.498.700,0-TL ve No-vus’a 19.02.2020 tarihinde 1.504.500,0-TL olmak üzere toplamda 6.000.600,00-TL ödeme yaptığını, karşılığında alt yüklenicilerle ... arasındaki ticari ilişkiye dayalı olarak düzenlenen fatura ve çekler müvekkiline devredildiği gibi ... da, söz konusu borcun teminatını oluşturmak üzere .... Noterliği aracılığıyla düzenlenen 20.02.2020 tarih ve ... yevmiye sayılı “Alacağın Temliki Sözleşmesi” ile ...’la arasındaki iki eser sözleşmesinden kaynaklanan alacağının 7.500.000 TL’lik kısmını müvekkiline temlik ettiğini, ...’nın verdiği çeklerin tamamı karşılıksız kalmış, farklı bir deyişle müvekkilin sağladığı finansmanın geri ödemesi yapılmamış, bunun üzerine müvekkili davalı ... ve diğer dört alt yüklenici arasında 23.07.2020 tarihinde “Borç Ödeme Protokolü” başlıklı bir protokol imzalandığını, bu protokol uyarınca müvekkilinin ... ve diğer alt yüklenicilerden olan alacağı (protokol tarihi itibariyle) 6.083.000 TL olarak tespit edildiğini, müvekkilce ...’a yapılan ödeme taleplerine karşı ... olumlu yanıt vermekten imtina etmiş, ardından ...’a karşı, 04.12.2020 tarihinde, .... Asliye Ticaret Mahkemesinde 2020/... Esas sayısı altında görülmekte olan bir dava açılmak zorunda kalındığını, ...’a karşı açılan söz konusu yargılama devam ederken ..., 19.03.2021 tarihinde ... Sulh Hukuk Mahkemesine başvurarak TBK m. 187/1’deki “Kime ait olduğu çekişmeli bulunan bir alacağın borçlusu, ifadan kaçınabilir ve alacağın konusunu hâkim tarafından belirlenen yere tevdi etmekle borçtan kurtulur.” hükmü uyarınca kendisine bir tevdi mahalli tayini talebinde bulunmuş, mahkeme de 22.03.2021 tarih ve ... D. İş – ... K. sayılı kararı ile “hak ediş bedelinin ... Vakıfbank Şubesinde mahkeme adına açılacak vadeli hesaba ileride hak sahibine mahkeme kararıyla ödemek üzere nemalandırılmasına, bu hususta talep eden ... ... Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi’ne yetki verilmesine” yönünde karar verildiğini, TBK m. 187/1’in açık ifadesi gereğince, alacaklının kim ait olduğu konusunda borçlunun kuşkuya düşmesi sonucunda hâkim tarafından belirlenecek yere tevdi talep edip borçtan kurtulduğuna göre, bu hüküm gereğince alacağın tevdi edilmesi ardından müvekkil tarafından ...’a karşı açılan ve halen .... Asliye Ticaret Mahkemesinde 2020/... Esaas sayısı ile görülmekte olan davaya devam etmeye ihtiyaç kalmadığını, davalı ... ile müvekkili arasında .... Noterliği aracılığıyla düzenlenmiş 20.02.2020 tarih ve ... yevmiye sayılı “Alacağın Temliki Sözleşmesi”ne yönelik davalı tarafından oluşturulan muarazanın giderilmesine ve söz konusu temlik sözleşmesine konu alacağın borçlusu ... tarafından ... Sulh Hukuk Mahkemesine yapılan başvuru sonucunda gösterilen tevdi mahalline ödenen 4.699.364,15 TL’nin müvekkiline ait olduğunun tespiti ile tevdi edilen meblâğın ve nemasının müvekkiline ödenmesine, yargılama masraf ve ücreti vekâletin karşı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Davalı vekili cevap dilekçesinde özetle; huzurdaki davada 20.02.2020 tarih ve ... yevmiye numaralı alacağın Temliki Sözleşmesine yönelik muarazanın giderilmesi, söz konusu temlik sözleşmesine konu ve ... ... Sanayi ve Ticaret A.Ş. tarafından tevdi mahalline ödenen 4.699.364,15 TL' nin müvekkiline ait olduğunun tespiti ile tevdi edilen meblağın ve nemasının davacıya ödenmesi talep edildiğini, HMK’ nın 25.maddesi emredici hükmü gereği davacının dilekçesinde göstermediği vakıaların Mahkemenizce kendiliğinden incelenmesi veya bunların hatırlatılması mümkün olmadığını ve HMK’nın 194.maddesi hükmü gereği, ispat bakımından bir iddia ileri sürenin bu iddiasını somutlaştırma yükü bulunduğunu, yasaların emredici hükmü gereği davacı dava dilekçesindeki iddia ve beyanlarını ispat ile mükellef olup delillerini sunması gerektiği halde, dava dilekçesi içinde, davaya konu somut olayı ve taleplerini ispatlayan yeterli belge veya evraklar sunulmadığını, savunma hakkı açıkça kısıtlandığını, müvekkili şirket tarafından yapılan, konkordatonun tasdiki talebi ile birlikte ... Asliye Ticaret Mahkemesin 2020/... Esas sayılı dosyası ile Konkordato davası ikame edildiğini, ... Asliye Ticaret Mahkemesinin 2020/... esas sayılı dosyası ile ikame edilen konkordato davasında 12.11.2020 Tarihinde konkordato geçici mühlet ve tedbir kararlarına hükmedildiğini, sözleşmelerin 11.4 ve 11.5 maddelerinde temlik ve devir yasağı bulunduğunu, müvekkili şirketin Sözleşmeler gereği dava dışı ... şirketinden olan alacağı kesin hak ediş raporlarının verildiği ve ... tarafından onaylanarak imzalandığı tarih olan 19.11.2020 tarihinde doğduğunu, sözleşmelere göre, alacağın doğumu, ... tarafından onaylanan hakkediş raporlarına bağlanmakla mahkeme kararının gerekçesinde, hangi tarihli hakediş raporları ile alacağın doğduğu konusunda hiç bir ibare yer almadığını, sözleşmelerdeki 11.4 ve 11.5 maddelerinde de anlaşılacağı üzere, yapım sözleşmeleri ile, bu sözleşmelerden doğacak her türlü hak ve alacakların temliki/devri açıkça yasaklandığı dolayısıyla ortada sözleşmesel temlik engeli de mevcut olduğunu temlik yasağı içeren sözleşmelerin hukuken geçersiz olduğunu, davacı ... tarafından da dava dilekçesinde açıkça belirtildiği üzere müvekkili ... A.Ş.'ye ait hak ediş ... şirketi tarafından tevdi mahalli tayini sonucunda açılan banka hesabına yatırıldığını, Davacı ... ile ... arasında süregelen bir derdest davanın da bulunduğu belirtildiğini, davaya konu miktarın tamamı ... şirketi tarafından tevdi mahalline yatırıldığı için, davanın 3 kişi olan ... ... Ticaret A.Ş.'ye ihbar edilmesinde hukuki yararı bulunmakla ... ... Sanayi ve Ticaret A.Ş.' nin davaya müdahil olarak katılmasını sağlamak amacıyla davanın adı geçen 3. Kişiye ihbar edilmesini davanın zorunlu arabuluculuk kurumuna başvurulmadan açılmış olması halinde davanın usulden reddine, dava şartları mevcut bulunmadığından esasa girilmeden davanın reddine karar verilmesini, gerekçesiz ve mesnetsiz olarak ikame edilen iş bu taleplerin ve dolayısı ile davanın reddine, yargılama gideri ve avukatlık ücretinin davacı tarafa yükletilmesine karar verilmesini talep etmiştir.
Dava, temlik sözleşmesine konu alacağın borçlusu ... ... A.Ş. tarafından tevdi mahalline ödenen bedelin davacıya ait olduğunun tespiti ile tevdi edilen meblâğın ve nemasının davacıya ödenmesi istemine ilişkindir.
Mahkememizin 2021/... Esas 2022/... Karar sayılı dosyası ile davanın kabulüne dair karar verilmiş olup Yargıtay ... Hukuk Dairesinin 2023/... Esas 2023/... Karar sayılı kararı ile bozularak Mahkememizin yukarıda belirtilen esasına kaydedilmiştir.
Somut olayda, davacı ... AŞ davalı yüklenicinin 4 adet alt yüklenici şirketlerinden alacaklarını temlik almıştır. Davalı yüklenicinin yapmış olduğu iş sebebiyle dava dışı ... şirketinden alacaklı olduğu belirtilerek, davalı ... şirketinin davalı yükleniciye olan borçlarını ödemek için mahkemeden tevdi mahalli belirlenmesi talep ettiği ve bakiye alacağı belirlenen tevdi mahalline yatırmış olduğu anlaşılmaktadır. Davada tevdi mahalline yatırılan paranın davacıya ait olduğunun tespiti ile tevdi edilen meblağın ve nemasının davacı şirkete ödenmesi talep edilmiştir.
Dava dışı ... A.Ş. vekili 19.12.2022 tarihinde sunmuş olduğu dilekçe ile davaya davalı ...'dan olan 4.699.364,15-TL alacağı için müdahil olmak istediklerini bildirmiş, mahkememizce 27.12.2022 tarihli ek karar ile müdahillik talebinin reddine karar verilmiş; ... A.Ş. vekili tarafından 26/05/2022 tarihli asıl karara ve 27/12/2022 tarihli müdahillik talebinin reddine ilişkin ek karara karşı istinaf başvurusunda bulunmuştur. Tüm dosya kapsamına göre, dava dışı ... T.A.Ş. yargılama aşamasında dava dosyasında asli müdahale talebinde bulunmamış, müdahil sıfatını almamıştır. HMK'nın 65. Maddesine göre müdahale talebi hüküm verilinceye kadar mümkün olup, hüküm verildikten sonra yapılan müdahale talebinin 27/12/2022 tarihli ek karar ile reddine karar verilmesi yerinde olduğu değerlendirilmiştir.
Bunun üzerine ... Mahkemesinin yukarıda belirtilen kararına karşı süresi içinde müdahale talep eden ve istinaf eden ... AŞ vekili temyiz isteminde bulunmuştur.
Yargıtay ... Hukuk Dairesinin 2023/... Esas 2023/... Karar sayılı kararının bozma gerekçesinde "Dava konusu alacak üzerinde hak iddia eden ... A.Ş. vekilinin davadan haberdar olmadığı ve verilen karardan haklarının etkilendiği anlaşılmaktadır. Bu sebeple temyiz eden ... A.Ş.’nin asli müdahil olarak davaya katılması sağlandıktan sonra davanın esasının incelenmesi ve oluşacak sonuç çerçevesinde bir karar verilmesi gerektiğinden ilk derece mahkemesi kararın bozulması uygun görülmüştür." şeklinde karar verilmiştir.
Bozma üzerine Mahkememizce yeniden oturum günü tayin edilmiş, taraflara tebliğ edilmiş, bozma ilamına uyulmasına ve 07.06.2024 tarihli mahkememiz ara kararı ile ... A.Ş.'nin asli müdahil olarak davaya kabulüne karar verilmiş ve dava ... Factoring'e ihbar edilmiştir.
.... İcra Dairesi'nin 27.07.2021 tarih ve 2021/... Esas sayılı yazısı ile ... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin ... D.İş sayılı dosyasına ... Asliye Ticaret MAhkemesi'nin .. D.İş sayılı ihtiyati haciz kararı gereği ... SHM dosyasında bulunan her türlü teminatın, doğmuş ve doğacak alacakların ihtiyaten haciz konulmasına karar verildiğinin bildirildiği görülmüştür.
Mahkememizce ... ile ... arasındaki .... Noterliği'nin 17.05.2018 tarihli ... yevmiye sayılı alacak devri sözleşmesinin ...'a bildirilip bildirilmediği hususunda ... ... A.Ş.Genel Müdürlüğü'nün ... sayılı yazısı ile bu sözleşmenin tebliğine ilişkin kayda rastlanmadığının bildirildiği görülmüştür.
Yine ... ile ... Anonim Şirketi arasındaki .... Noterliği 'nin 17.05.2018 tarihli ... yevmiye sayılı alacak devri sözleşmesine konu;
Özelleştirme No: TR1.2
Senaryo:Ticari fatura
Fatura tipi: Satış
Fatura No:...
Fatura tarihi:08.05.2018
Fatura tutarı: 549.461,08-TL
Özelleştirme No: TR1.2
Senaryo:Ticari fatura
Fatura tipi: Satış
Fatura No:...
Fatura tarihi:08.05.2018
Fatura tutarı: 9.026.452,53-TL
olan ve toplamı 9.575.913,61-TL'lik borcunu
Hangi tarihte,
Hangi belgelere istinaden ödendiği,
...'ın temlik aldığı bu faturalara ilişkin ... Borcunun;
... tarafına tevdi mahalli tayin eden (... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin ... D.İş sayılı) dosya kapsamında tevdi edilen miktar içinde kalıp kalmadığı,
Kalıyor ise ne kadar kaldığının AÇIKCA bildirilmesi için yazılan müzekkereye
...'ın ... sayılı yazısı ile .... Noterliği'nin 17.05.2018 tarihli ... yevmiye sayılı alacak devri sözleşmesinin ...'a hiç bildirilmediği, tevdi mahalli tayini kararına konu alacak ile bilgisi verilen faturaların farklı olduğunun bildirildiği görülmüş ve bu nedenlerle asil müdahilin talebi ret edilmiştir.
.... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2020/... Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; davacı ... Factoring, davalı ... ... San, davanın ... ile ... arasındaki ilişki sebebiyle doğan ...'ya ait alacağın davacı ...'a temlik edilmesi nedeniyle ...'ın ...'dan alacak talebine ilişkin olduğu, Uyap'ta yapılan sorgulamada davanın 10.03.2022 tarihinde karara çıktığı, davanın reddine karar verildiği görülmüştür.
... Sulh Hukuk Mahkemesi'nin ... D.İş sayılı dosyasının incelenmesinde; ... tarafından ödemekle yükümlü olunan tutar nezdinde ... ve ... Factoring'in ödeme talep edildiğinden 19.11.2020 tarihli hakedişlere istinaden ... tarafından düzenlenen 22.12.2020 tarihli fatura konu borcun tevdi mahali tayini yapılmasının talep edildiği, talebin kabulü ile hak ediş bedellerinin ileride hak sahibine mahkeme kararıyla ödenmek üzere yeni açılacak hesaba yatırılarak nemalandırılmasına karar verildiği görülmüştür. Tevdi mahali tayini talep dilekçesinde bu borcun ... ile ... A.Ş. arasında sözleşmedeki yasağa rağmen .... Noterliğinin 20.02.2020 tarih ve ... yevmiye sayılı alacağın temliki sözleşmesi kapsamında kaldığının da belirtilmiş olduğu görülmüştür.
... Asliye Ticaret Mahkemesi'nin 2020/... Esas sayılı dosyasının incelenmesinde; davacılar ... ... ..., ..., ..., ... İnşaat tarafından konkordato tasdiki talep edildiği, davacıların kesin mühlet verilmesi konkordato tasdiki talebinin reddine, geçici mühletin ve verilen tüm tedbirlerin tümden kaldırılmasına karar verildiği görülmüştür.
Alacağın devri 6098 sayılı TBK'nın 183 vd. maddelerinde düzenlenmiştir. Temlik alacağın tamamı veya bir kısmı için yapılabilir. Temlik ile birlikte alacaklı taraf değişir ve alacak temlik alana geçer. Ancak 183/1 maddesinde "Kanun, sözleşme veya işin niteliği engel olmadıkça alacaklı, borçlunun rızasını aramaksızın alacağını 3. bir kişiye devredebilir." düzenlemesine yer verilmiştir. Anılan yasa hükmünden temlik yasa tarafından yasaklanmış alacaklar, devri sözleşme ile men edilmiş alacaklar ve işin niteliğine göre devri caiz olmayan alacakların temlikinin mümkün olmadığı anlaşılmaktadır.
Somut olayda, davalı ile ... arasında akdedilen 26/07/2017 ve 18/08/2017 tarihli yapım işi sözleşmelerinin 11.4 maddesinde yüklenicinin sözleşme kapsamında ...'dan olan herhangi bir hakediş veya sair alacaklarını 3. kişilere devir veya temliki engellenmiştir.
Bu haliyle alacaklı - borçlu arasındaki sözleşme hükmü ile alacağın temliki engellenmiş ise de, davacı ile davalının yapmış oldukları temlik ve bu temlik gereğince davalının bedel almış olması ve talebe konu alacağın da ... tarafından tevdi mahalline bırakılması hususları hep birlikte değerlendirildiğinde, temlik yasağı ... açısından bir hak oluşturmakla, tevdi mahalline bırakmakla, tevdi mahallindeki bedelin temlik alacaklısına ödenmesi bu yasak kapsamında kalmadığı, kapsamda kaldığı ihtimali kabul edilse dahi halen bu yasağa davalının dayanmasının hakkın kötüye kullanılması niteliğinde olacağı anlaşılmış ve sonuçta aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
Asli müdahil davayı kaybetmişse, yargılama sonunda halı çıkan lehine -asli müdahil aleyhine- ayrı vekalet ücretine hükmedileceğinden, asli müdahilin aleyhine harç ve vekalet ücreti takdiri uygun görülmüştür. (Kuru, Usul, C III, s.3333), (Yargıtay 7.HD 2021/8410 E.-2022/6706 K.08.11.2022 tarihli ilamı, Yargıtay 11 Hukuk Dairesi. K. 2019/8173), (İstanbul Medipol Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi 8 (2), Güz 2021,Davaya Müdahalede Vekâlet Ücreti)
HÜKÜM: Gerekçesi yukarıda ayrıntılı açıklandığı üzere;
1-Asli müdahilin talebinin de REDDİ ile Davanın KABULÜYLE ... Sulh Hukuk Mahkemesinin ... D.iş esas ... d.iş karar nolu kararı ile tevdi mahalline yatırılan 4.699.364,15 TL'nin nemasıyla birlikte davacıya verilmesine
2-Hüküm altına alınan miktar üzerinden hesaplanan 321.013,56-TL ilam harcından peşin alınan 80.253,40-TL'nin mahsubu ile bakiye 240.760,16-TL ilam harcının davalıdan tahsili ile hazineye irat kaydına,
3-Davacı tarafından yatırılan 80.253,40-TL peşin harç ve 59,30-TL başvurma harcı olmak üzere toplam 80.312,70-TL'nin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 510.968,21-TL vekalet ücretinin davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
5-Davacı tarafından yapılan 250,00-TL yargılama gideri davalıdan tahsili ile davacıya verilmesine,
6-Davalı tarafından yapılan yargılama giderinin üzerilerinde bırakılmasına,
7-Tarafların zorunlu arabuluculuk sürecinde anlaşmamaları nedeniyle 6325 sayılı Kanunun 18/A-13 maddesi uyarınca zorunlu arabuluculuk gideri olan 1.320,00-TL'nin davalıdan tahsil edilerek hazineye gelir kaydına,
8-Asli müdahil ... yönünden;
a)Asli müdahil ... yönünden dava reddolunmakla karar tarihi itibari ile hesaplanan 427,60-TL ilam harcından 09.05.2024 tarihinde asli müdahilden peşin alınan 80.253,40-TL harcın mahsubu ile bakiye 79.825,8‬0-TL ilam harcının karar kesinleştiğinde ve talep halinde asli müdahil ... tarafına iadesine,
b)Asli müdahil tarafından yatırılan diğer harç ve yargılama giderlerinin üzerinde bırakılmasına,
c)Davacı kendisini vekille temsil ettirdiğinden, karar tarihinde yürürlükte bulunan A.A.Ü.T. göre hesaplanan 510.968,21-TL vekalet ücretinin asli müdahilden tahsili ile davacı tarafa verilmesine,
9-Taraflarca yatırılan ve kullanılmayan gider avansının karar kesinleştiğinde resen taraflara iadesine,
Dair, gerekçeli kararın tebliğinden itibaren iki haftalık yasal süresi içerisinde ... Mahkemesi nezdinde istinaf kanun yolu kabil olmak üzere oy birliği ile kara verildi.31/10/2024

Başkan ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Üye ...
¸e-imzalıdır
Katip ...
¸e-imzalıdır

Bu belge elektronik imza ile imzalanmış olup ayrıca ıslak imza uygulanmayacaktır.“5070 sayılı Yasanın 5. ve 22. maddeleri gereğince elektronik imza ile oluşturulan belgeler elle atılan ıslak imza ile aynı hukuki sonucu doğurur.”