DANIŞTAY 4. DAIRE

Danıştay 4. Daire Başkanlığı         2023/5978 E.  ,  2024/2969 K.
"İçtihat Metni" T.C.
D A N I Ş T A Y
DÖRDÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2023/5978
Karar No : 2024/2969

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Valiliği
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

MÜDAHİL (DAVACI YANINDA): … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. ….

İSTEMİN_KONUSU: … Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kocaeli İli, … İlçesi, … Mahallesi, … mevkisinde bulunan tamamı Hazineye ait 85.027,00 m² yüzölçümlü taşınmazın, 1.783,00 m²'si üzerinde Restaurant-Çaybahçesi yapılmak suretiyle fuzulen işgal edildiği gerekçesiyle 26/10/2013-25/10/2018 tarihleri arasındaki dönem için 426.799,65-TL tutarında ecrimisil istemine ilişkin ….tarih ve … sayılı ecrimisil ihbarnamesinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…. K:…. sayılı kararda; ecrimisil istenilen alan için müdahil Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı tarafından, dava konusu alanın tescilsiz dolgu alanında kaldığından 5393 sayılı Kanun uyarınca tasarruf yetkisinin tespiti istemiyle açılan davada; …. Asliye Hukuk Mahkemesinin … tarih, E:…, K:…. sayılı kararıyla davanın kabulüne karar verildiği, dolayısıyla davaya konu alanın tasarruf yetkisinin davalı idarede değil, Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığında olduğu, bu durumda davalı idare tarafından tasarruf yetkisi kendilerine ait olmayan alan için düzenlenen dava konusu ecrimisil ihbarnamesinin yetki yönünden hukuka aykırı olduğu, ayrıca, söz konusu taşınmazın tasarruf yetkisine sahip Belediye tarafından kiraya verilen kişinin, işletmesini Belediye Encümeninin … karar numaralı işlemiyle davacıya devrettiğinin görüldüğü bu nedenle kira ve devir sözleşmesine dayalı olarak faaliyette bulunan davacının fuzuli şagil olarak değerlendirilemeyeceği sonucuna varılmıştır. Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: Bölge İdare Mahkemesince; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davalı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Ecrimisile konu taşınmazın 09/05/2017 tarihinde tutulan taşınmaz tespit tutanağı ile fuzulen işgal edildiğinin anlaşıldığı, … Asliye Hukuk Mahkemesinin E:…. sayılı dosyasında verilen kararın kesinleşmediği, benzer dosyada verilen kararın Yargıtay tarafından bozulduğundan bahisle Devletin hüküm ve tasarrufunda bulunduğu sabit olan taşınmazdan ecrimisil istenilmesinin hukuka uygun olduğu ve temyize konu kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

TETKİK HÂKİMİ: …
DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Dördüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesinde; "Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malları, özel bütçeli idarelerin mülkiyetinde bulunan taşınmaz mallar ve Vakıflar Genel Müdürlüğü ile idare ve temsil ettiği mazbut vakıflara ait taşınmaz malların, gerçek ve tüzelkişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden, bu Kanunun 9 uncu maddesindeki yerlerden sorulmak suretiyle, idareden taşınmaz ve değerleme konusunda işin ehli veya uzmanı üç kişiden oluşan komisyonca tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil istenir. Ecrimisil talep edilebilmesi için, idarelerin işgalden dolayı bir zarara uğramış olması gerekmez ve fuzuli şagilin kusuru aranmaz." hükmüne yer verilmiştir.
13/07/2005 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun 15. maddesinde, belediye mallarına karşı suç işleyenlerin Devlet malına karşı suç işlemiş sayılacağı, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu'nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı kurala bağlanmıştır. Bu hüküm uyarınca belediyelerin 2886 sayılı Kanun'un 75. maddesine istinaden ecrimisil isteyebilmesi için fuzulen işgal edilen yerin belediye taşınmazı olarak kabul edilen yerlerden olması gerekmektedir.
4721 sayılı Türk Medenî Kanunu'nun 715. maddesinde; sahipsiz yerler ile yararı kamuya ait malların ve 3621 sayılı Kıyı Kanunu'nun 7. maddesinde; doldurma suretiyle elde edilen arazilerin Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğu düzenlemesi yer almaktadır.
5393 sayılı Kanun'un 79. maddesi; kıyılarda dolgu yoluyla kazanılan alanların Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılması şartıyla Belediyelerin tasarrufuna bırakılacağı hükmünü amirdir. Ancak bu hükümden, Kanunun yürürlüğe girmesiyle birlikte bu nitelikteki yerlerin doğrudan, hiç bir işleme gerek kalmaksızın Belediyelerin tasarrufuna geçeceği sonucuna varılması mümkün değildir. Nitekim, maddede, dolgu yoluyla kazanılan taşınmazların belediyelerin tasarrufuna bırakılmasının, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Maliye Bakanlığı tarafından gerçekleştirileceğinin belirtilmesi de bu hususu doğrulamaktadır. Bu durumda, deniz, akarsu ve gölden doldurma suretiyle kazanılan bu tür alanlar, Devletin hüküm ve tasarrufu altında olduğundan, bu alanlara ilişkin Belediye lehine yapılan bir devir ya da tahsisin bulunmaması halinde Hazinece ecrimisil istenebileceği tabiidir.
Dosyanın incelenmesinden; denizden doldurularak kazanılan uyuşmazlık konusu taşınmazı, Maliye Bakanlığı tarafından tasarrufuna bırakılmayan Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığından kira sözleşmesi ile 14/02/2008-14/11/2032 tarihleri arası için kiralanan restorant ve çay bahçesinin kiracısı tarafından … tarih ve … sayılı Encümen kararıyla davacıya devredildiği, bunun üzerine 25/10/2018 tarihinde davacı tarafından kullanıldığı tespit edilen taşınmazdan ecrimisil istenilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Yukarıda anılan Kanun hükümlerinde, belediye tarafından denizden doldurma suretiyle kazanılan alanların, Kıyı Kanunu ve ilgili mevzuata uygun olarak kullanılmak şartıyla Büyükşehir Belediyesinin kullanımına bırakılacağı, 5393 sayılı Belediye Kanunu'nun yürürlüğe girdiği 13/07/2005 tarihinden itibaren bu yerlerdeki kullanımlar için ecrimisil belirleme ve isteme yetkisinin Büyükşehir Belediyesine geçeceği hüküm altına alınmış ise de, işgale konu alanın Müdahil Kocaeli Büyükşehir Belediye Başkanlığı'na devredilmediği, bunun üzerine müdahil tarafından adli yargıda açılan tasarruf yetkisinin devrine ilişkin …. Asliye Hukuk Mahkemesi'nin … tarih, E:…, K:.. sayılı kararının ise … Bölge Adliye Mahkemesi …. Hukuk Dairesinin … tarihli, E:…., K:.. sayılı kararıyla kaldırılarak hakem sıfatıyla görülmesi için Mahkemesine gönderildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, büyükşehir belediyesine devredilmeyen başka bir ifadeyle ecrimisil istenilen dönemde üzerinde hüküm ve tasarruf etme yetkisi bulunmayan söz konusu taşınmazın, Devletin hüküm ve tasarrufu altındaki bir yer olduğu sonucuna varıldığından, ecrimisile konu yerde gerekirse keşif ve bilirkişi incelemesi yapılarak, uyuşmazlığın esasının incelenmesi suretiyle bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu işlemin iptali yolunda verilen temyize konu kararda hukuka uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1.Temyiz isteminin kabulüne,
2.Temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi …. İdare Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın İdare Dava Dairesine gönderilmesine, 13/05/2024 tarihinde oybirliğiyle kesin olarak karar verildi.