BAKIRKÖY 1. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. BAKIRKÖY 1. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
ESAS NO : 2021/223
KARAR NO : 2022/243

DAVA : Tasarıma Tecavüzün Tespiti, Durdurulması, Tazminat
DAVA TARİHİ : 16/09/2021
KARAR TARİHİ : 24/11/2022
KARAR YAZIM TARİHİ : 25/11/2022

Davacı vekili tarafından, davalı aleyhinde açılan davanın, Mahkememizde yapılan açık yargılaması sonunda :
GEREĞİ DÜŞÜNÜLDÜ :
DAVA ; Davacı vekili dava dilekçesi ile, müvekkili şirketin uzun yıllardır bayan giyim
tekstili alanında faaliyet gösteren bir firma olduğunu, tüm marka ve tasarımlarını mevzuatın öngördüğü şekilde Türk Patent ve Marka Kurumu nezdinde tescil ettirdiğini, bu anlamda
15.06.2021 tescil tarihli ve ...... tescil numarası ile (1-1), (1-2) ve (1-3) numaralı ürünlerin
tasarımında münhasır hak sahibi olduğunu, ancak hal böyleyken davalı tarafından, müvekkilinin TPMK nezdinde tescilli
tasarımı ile iltibas yaratacak derecede birebir benzeyen ürünleri, müvekkili tarafından kendisine
herhangi bir hak tanınmaksızın veya arada herhangi bir lisans sözleşmesi olmaksızın, haksız ve
hukuka aykırı bir şekilde üretildiğini veya toptan ve perakende olarak satıldığını, bu hususların tespit edilebilmesi amacıyla Bakırköy ... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk
Mahkemesi’nin ..... D.İş sayılı dosyası ile delil tespiti ikame edildiğini, davalının bu eylemlerinin müvekkilinin tasarımdan doğan haklarını ihlal ettiğini iddia ederek, müvekkilinin tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespitini, durdurulmasını, tecavüz teşkil eden ürünlere el konularak imhasını, şimdilik 5.000,00 TL maddi, 20.000,00 TL manevi ve 1.000,00 TL itibar tazminatının, delil tespitinin yapıldığı 01/07/2021 tarihinden itibaren işleyecek ticari faiziyle birlikte tahsilini ve verilecek hüküm özetinin ilanını talep ve dava etmiştir.
Davacı vekili 23/08/2022 tarihli dilekçesi ile, 5.000,00 TL olan maddi tazminat talebini 32.500,00 TL tutarına artırarak harcını yatırmıştır.
CEVAP ; Davalı vekili cevap dilekçesi ile,
davacının hukuki dayanaktan ve gerçeklikten
yoksun taleplerinin tamamının reddi gerektiğini, Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ..... d.iş sayılı dosyasında bilirkişinin tam
ve ayrıntılı olarak ürünlerde kıyaslama yapmadığını, yapılan tespite taraflarınca itiraz edildiğini,
akabinde işbu davanın açıldığını, davacıya ait ürünlerle müvekkilinin ürünlerinin farklı olduğunu,
davacının kendisine ait olduğunu iddia ettiği ürünlerin basic ürün kategorisinde yıllardır piyasaya
arz edilmiş, internet sitelerinde birçok firma tarafından satışa sunulmuş ürünlerin birebir aynısı
olduğunu, söz konusu tasarımın ayırt edici bir özellik taşımadığını, davacının iddia ettiği gibi
büyük zaman ve uğraşlarla elde edilen ortaya ilk defa çıkarılan bir tasarımın müvekkilince taklit
edilmesinin söz konusu dahi olmadığını, davacının başvuru yapmış olduğu ...... numaralı
ürünlerin tescil başvuru tarihinin 15.06.2021 olduğunu, henüz kesinleşmemiş olan işbu başvuru
için müvekkili tarafından itiraz sürecinin başlatıldığını, davalı tarafın
müvekkiline ait tescilli tasarıma itiraz etmiş olup itirazında bu ürünlerin...., ...., ..... sayfalarında
paylaşıldığını beyan ettiğini, söz konusu firmaların müvekkilinin müşterileri olduğunu savunarak, davanın reddine karar verilmesini talep etmiştir.
DELİLLERİN DEĞERLENDİRMESİ VE GEREKÇE :
Dava, davalı eylemlerinin davacının tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespiti, durdurulması, tecavüz teşkil eden ürünlere el konulup, imhasını, maddi, manevi ve itibar tazminatı ile hüküm özetinin ilanı taleplidir.
Türk Patent ve Marka Kurumu'ndan gelen kayıtlardan, ...... tescil numaralı tasarımın 15/06/2021 tarihinden itibaren 5 yıl müddetle davacı adına tescilli olduğu anlaşılmıştır.
6769 Sayılı SMK'nın 81/1. Maddesi ile, tasarım sahibinin izni olmaksızın bu kanun hükümlerine göre koruma kapsamındaki bir tasarımın kullanıldığı veya uygulandığı ürünün aynısını veya genel izlenim itibarıyla ayırt edilemeyecek kadar benzerini üretmek, piyasaya sunmak, satmak, sözleşme yapmak için öneride bulunmak, ticari amaçla kullanmak veya bu amaçlarla bulundurmak, başka bir şekilde ticaret alanına çıkarmak, ithal işlemine tabi tutmak, tasarım sahibi tarafından lisans yoluyla verilmiş hakları izinsiz genişletmek veya bu hakları üçüncü kişilere devretmek, tasarım hakkını gasp etmenin tasarım hakkına tecavüz sayılan fiiller gösterilmiştir. Yine aynı maddenin devamında ise, başvuru, 65 inci maddeye göre tescil edilerek yayımlandığı takdirde, tescil sahibi, tasarım hakkına yönelik olarak bu maddede sayılan tecavüzlerden dolayı hukuk davası açma hakkına sahip olduğu, tecavüz eden, başvurudan ve kapsamından haberdar edilmişse başvurunun yayımlanmış olmasına bakılmayacağı, tecavüz edenin kötüniyetli olduğuna mahkeme tarafından hükmolunursa yayımdan önce de tecavüzün varlığı kabul edileceği ve koruma kapsamındaki tasarımın tescilli olduğuna ilişkin kaydın ürün, ambalaj veya fatura üzerine konulmamış olması, bu maddede sayılan fiilleri tasarım hakkına tecavüz olmaktan çıkarmayacağı belirtilmiştir.
Davaya dayanak yapılan ve celp edilerek dosya arasına alınan Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin .... d.iş sayılı dosyasında bilirkişi tarafından hazırlanan raporda sonuç olarak, "genel olarak tekstil yüzeylerinin tasarlanmasından, kumaşta desen elde edilmesinden,
tasarlanan kumaşın dokusuna, rengine, kumaş ile biçimlendirilecek giysinin formundan,
süsleme detaylarına kadar tüm çizim, renklendirme, kalıp, dikiş aşamalarında temel
tasarım öğeleri esastır. Konsept oluşturmaktan koleksiyon hazırlamaya ve koleksiyonun
sunumuna kadar faydalanılan temel tasarım öğeleri giysi ürün tasarımı ile
ilişkilendirilerek iplik kalitesi, dokuması, desen ve basma, aksesuarlarının incelendiğini, mağaza içinde satışa sunulmak üzere 14 siyah renk bir seri beden ürün,
depoda 20 siyah renk ,10 lila renk,15 gülkurusu renk ürün
toplamda 59 ürünün varlığının tespit edildiğini, yapılan değerlendirme sonucunda davacı taraf tasarım ile davalı tarafa ait ürün
arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde belirgin farklılıklar
bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları" belirtilmiştir.

Taraf vekillerince deliller sunulduktan ve resen celbi gereken deliller de toplandıktan sonra dosyada bilirkişi incelemesi yaptırılmasına karar verilmiş olup, dosyanın tevdi olunduğu bilirkişi heyeti tarafından hazırlanan 20/05/2022 havale tarihli raporda sonuç olarak, davacı tarafa ait ...... tescil numaralı tasarım ile davalı tarafa ait ürün arasında
bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu
sebeple benzer olarak algılandıkları,
davacı tarafa ait 15 Haziran 2021 başvuru tarihli ...... numaralı tasarım tescili ile
https://www ...com/... adresinde 14 Haziran 2021 tarihinde yer alan
ürün görseli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar
bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları,
kötü niyetli tescil değerlendirmesinin Sayın Mahkemenin takdirinde olduğu,
davalı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan incelemelerde, ürün gruplarına
göre alt hesaplar kullanılmadığı, dava konusu tasarıma ait ürün satışlarının tespit
edilemediği,
davalı tarafın, üretici olmadığı, piyasadan satın aldığı ürünleri, aynı şekilde toptan olarak
piyasada satışa sunduğu,
Mahkeme tarafından davacının tazminata hakkı olduğu yönünde karar verilmesi
halinde, davalı tarafından piyasada satışa sunulan dava konusu tasarıma ait elbiseyi davacı
taraf piyasada satışa sunmuş olsaydı, asgari üretim adetleri dikkate alınarak yapılan
hesaba göre, elde edeceği muhtemel kazancın 32.500,00 TL olarak hesap edildiği belirtilmiştir.
Taraf vekillerinin bilirkişi raporuna itirazı üzerine dosya, itirazları karşılar ek rapor tanzimi için bilirkişi heyetine tevdi edilmiş, heyet tarafından hazırlanan 05/08/2022 havale tarihli ek raporda sonuç olarak,
davacı tarafa ait ...... tescil numaralı tasarım ile davalı tarafa ait ürün arasında
bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar bulunmadığı, bu
sebeple benzer olarak algılandıkları,
davacı tarafa ait 15 Haziran 2021 başvuru tarihli ...... numaralı tasarım tescili ile
https://www......com/..... adresinde 14 Haziran 2021 tarihinde yer alan
ürün görseli arasında bilgilenmiş kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimde farklılıklar
bulunmadığı, bu sebep ile benzer olarak algılandıkları,
davacının 14.06.2021 tarihli bu görselde görülen tasarımın kendisine ait tasarım olduğunu
belirttiği, dosyaya ...’ın, ilgi tasarım görseli altında 24.05.2022 tarihinde ..... kaşesi ile imzaladığı “14.06.2021 tarihinde paylaşmış olduğum ürünün
kendisi ve tasarımı ...... Tekstil San. Ve Tic. Ltd. Şti.’ye aittir.” şeklindeki beyanının
bulunduğu, sunulu nüfus kayıt örneğinden .... ’ın .... ’ın eşi olduğu ve
sunulu davacı şirket ticaret sicil bilgisinden ..... ’ın davacı şirket kurucusu olduğu
hususlarının tespit edildiği, takdir mahkemeye ait olduğu, kötü niyetli tescil değerlendirmesinin Sayın Mahkeme’nin takdirinde olduğu,
davalı tarafın ticari defter ve kayıtları üzerinde yapılan incelemelerde, ürün gruplarına
göre alt hesaplar kullanılmadığı, dava konusu tasarıma ait ürün satışlarının tespit
edilemediği,
davalı tarafın, üretici olmadığı, piyasadan satın aldığı ürünleri, aynı şekilde toptan olarak
piyasada satışa sunduğu,
Mahkeme tarafından davalı kullanımlarının davacının tasarım hakkına tecavüz
olduğu yönünde karar verilmesi halinde, davalı tarafından piyasada satışa sunulan dava
konusu tasarıma ait elbiseyi davacı taraf piyasada satışa sunmuş olsaydı, asgari üretim
adetleri dikkate alınarak yapılan hesaba göre, elde edeceği muhtemel kazanç 32.500,00
TL olarak hesap edildiği belirtilmiştir.
Tüm dosya kapsamı deliller ve bilirkişi raporları birlikte değerlendirildiğinde; davalının üretici olmayıp, piyasadan toptan aldığı tekstil ürünlerini toptan olarak satışı işiyle iştigal ettiği, mahallinde yapılan tespit sonucu iş yerinde bulunan 59 adet ürünün davacı tarafa ait 15 Haziran 2021 başvuru tarihli ...... numaralı tasarım tescili koruma kapsamında olduğu, davalının bahsettiği tescil başvuru tarihinden bir gün önceki olan 14.06.2021 tarihli internet paylaşımının da davacı şirket ile bağlantılı ..... tarafından yapıldığı, bu haliyle tasarım tescilinin kötü niyetli olmadığı anlaşılmakla, davacının tasarım tescilinden doğan haklara tecavüz talebi yönünden 6769 Sayılı SMK'nın 81/1. Maddesi uyarınca davasının kabulü gerekmiştir.
Davacının tazminat taleplerine gelince; yüksek yargı kararlarında ve öğretide kabul edildiği üzere, tecavüzün varlığı için kusur aranmaz ise de, tazminat talepleri bakımından kusur gereklidir. (Bkz. Cahit Suluk-Rauf Karasu-Temel İnal Fikri Mülkiyet Hukuku S.340 vd.) SMK'nın 150-151 maddeleri kapsamında açılabilecek olan maddi - manevi tazminat davası, özünde bir haksız fiil davasıdır. Dolayısıyla, her ne kadar madde metninde açıkça belirtilmemekte ise de, zarar ile fiil arasında nedensellik bağı yanında tazminat talep edilebilmesi için mütecavizin kusurun varlığı da gereklidir. Haksız fiil sorumluluğunda "kusur", sorumluluğun kurucu unsurudur. Kusur, kasıt biçiminde olabileceği gibi, ihmal biçiminde de ortaya çıkabilir. Fail, hukuka aykırı sonucu isteyerek hareket etmiş ise kasıt, hukuka aykırı sonucu istememiş, ancak bundan kaçınmak için iradesini yeterli ölçüde kullanmamış, yeterli özeni göstermemiş, bu yönden irade kullanmamış ise ihmal mevcuttur. İhmal halinde gösterilecek özenin derecesi belirlenirken, objektif kriterler yanında, failin mesleği, iştigal alanı, tacir olup olmadığı, somut olayın özellikleri gibi hususların da gözetilmesi gereklidir. (Bkz. Uğur Çolak, Türk Marka Hukuku, S.774 vd.) Türkiye'nin taraf olduğu Paris Sözleşmesinin hükümleri de bu doğrultudadır.
Yine, Yüksek Yargıtay .... Hukuk Dairesi'nin 23/02/2021 Tarih ve ..... Esas .... Karar sayılı ilamında "... taklit tasarımlı malların satıcıları yönünden, men ve ref sorumluluğu ile tazminat sorumluluklarını birbirinden ayırmak gerekir. Taklit tasarımlı malların üreticileri kural olarak gerek men ve ref, gerekse tazminat sorumluluğu yönünden sorumlu olduklarının kabulü gerekirken, bu malları başkasından satın alarak kendileri satışa arz edenlerin men ve ref sorumlulukları yönünden kusurlu olup olmadıklarına bakılmazken, tazminat talepleri yönünden sorumlulukları kusur esasına dayalıdır... taklit tasarımlı malların satıcısı yönünden tasarım hakkına tecavüz nedeniyle maddi ve manevi tazminata hükmedilebilmesi için; satıcının bu malların taklit olduğunu bilerek satması ve bu hususu bilebilecek durumda olması gerekir. Bu durumda taklit tasarımlı malları üretenlerin ürettikleri malların tescilli tasarıma konu olup olmadığını bilmeleri gerekirken, satıcılar yönünden ise sektörel araştırma yapılarak malın türü, niteliği, tüketilme sıklığı ve ait olduğu sektör itibariyle satıcıların satışa sundukları tasarıma konu malların tescilli tasarıma konu olup olmadığını bilip bilmedikleri veya bilebilecek durumda olup olmadıkları hususları değerlendirilmeden eksik incelemeye dayalı olarak yazılı şekilde tazminat isteminin kabulü doğru görülmemiş, kararın davalı şirket lehine bozulmasına karar vermek gerekmiştir" denilerek aynı husus uygulanmıştır.
Somut olayda yukarıda değinildiği üzere, davalı üretici olmayıp, piyasadan tekstil ürünleri ticaretini yapan bir kişidir. Dayanak tasarım tescil başvurusu 15/06/2021 tarihli olup, davalı iş yerinde kısa süre sonra 01/07/2021 tarihinde tespit yapılmıştır. Dava konusu tasarım tescili tekstil emtiasında olup, bu ürünlerin üretim aşamalarının belirli bir zaman alması, davalının bu ürünleri üretmeyip üçüncü kişilerden hazır olarak alıp satışa sunması karşısında malın türü, niteliği, tüketilme sıklığı ve ait olduğu sektör itibariyle davalının satışa sunduğu tasarıma konu malların tescilli tasarıma konu olup olmadığını bilmesi veya bilebilecek durumda olması mümkün görülmemiştir. Buna göre tazminat yönünden kusur şartı gerçekleşmediğinden davacının maddi , manevi ve itibar tazminatına dair talepleri yönünden davasının reddi gerekmiştir. Bu itibarla aşağıdaki hüküm kurulmuştur.
H Ü K Ü M : Gerekçesi yukarıda açıklandığı üzere ;
1-Davacının davasının KISMEN KABULÜNE, davalının davacı adına tescilli ...... tescil nolu tasarımdan doğan haklarına tecavüzün tespitine, durdurulmasına, önlenmesine, tecavüz teşkil eden davalı ürünlerine el konularak imhasına,
2-Davacının maddi, manevi ve itibar tazminatı taleplerinin REDDİNE,
3-Karar kesinleştiğinde masrafı davalıya ait olmak üzere hüküm özetinin ülke çapında yayınlanan triajı yüksek iki gazeteden birinde ilanına,
4-Karar tarihinde yürürlükte bulunan harçlar tarifesi gereğince peşin alınan 444,02 TL harç ile, 469,63 TL ıslah harcının toplamı 913,65 TL harçtan, 80,70 TL ilam harcının mahsubu ile, 832,95 TL fazla harcın, karar kesinleştiğinde ve talep halinde davacıya iadesine,
5-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince kabul edilen tecavüz davası nedeniyle hesaplanan 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
6-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen maddi tazminat davası (itibar tazminatı talebi de bu kapsamda olduğundan) nedeniyle 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
7-Karar tarihinde yürürlükte bulunan avukatlık asgari ücret tarifesi gereğince reddedilen manevi tazminat davası nedeniyle 15.000,00 TL vekalet ücretinin, davacıdan alınarak davalıya verilmesine,
8-Davacı tarafından yapılan 972,95 TL harç giderinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine,

9-Davacı tarafından yapılan 107,5 TL tebligat - tezkere masrafı, 4.500,00 TL bilirkişi ücreti ve Bakırköy .... Fikri ve Sınai Haklar Hukuk Mahkemesi'nin ..... D.İş sayılı dosyasında yapılan 1.201,00 TL yargılama gideri olmak üzere toplam 5.701,00 TL yargılama giderinin, davanın kabul - ret oranına göre 1.425,25 TL'sinin, davalıdan alınarak davacıya verilmesine, bakiyesinin üzerinde bırakılmasına,
10-Karar kesinleştiğinde kullanılmayan gider avansının ilgilisine iadesine,
11-Talep halinde kararın taraflara tebliğine,
Taraf vekillerinin yüzlerine karşı kararın tebliğinden itibaren 2 hafta süre içerisinde İstanbul Bölge Adliye Mahkemesi Hukuk Dairesi nezdinde İstinaf kanun yolu açık olmak üzere karar verildi. Açıkça okunup usulen anlatıldı.24/11/2022
Katip ...
e-imzalıdır

Hakim ...
e-imzalıdır