ANKARA 3. FIKRI VE SINAİ HAKLAR HUKUK MAHKEMESI

T.C. ... 3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ Esas-Karar No: 2023/35 Esas - 2023/223
TÜRK MİLLETİ ADINA KARAR VERMEYE YETKİLİ
T.C.
...
3. FİKRİ VE SINAÎ HAKLAR HUKUK MAHKEMESİ
GEREKÇELİ KARAR

ESAS NO : 2023/35
KARAR NO : 2023/223

HAKİM : ....
KATİP : ...

DAVACI : ...
VEKİLLERİ : Av. ....
Av. ....

DAVALILAR : 1- ...
Av. ...
: 2- ....
Av. ...

DAVA : Endüstriyel Tasarım (Endüstriyel Tasarımın Hükümsüzlüğünden Kaynaklanan)
DAVA TARİHİ : 24/01/2023
KARAR TARİHİ : 25/05/2023
GEREKÇELİ KARARIN
YAZILDIĞI TARİH : 26/05/2023
DAVA:
Davacı vekili 24/01/2023 harç tarihli dava dilekçesiyle özetle, müvekkilin yurtiçi ve yurtdışında ... sektöründe faaliyet göstermekte olduğunu, müvekkil şirketin dava konusu edilen ürünü 2019 yılının 8. ayında çizgili ve köşeli olmak üzere ... model şeklinde tasarladığını, 07.07.2020 tarihinde kalıplamayı tamamlayıp, talep gelmesi halinde seri üretime geçecek seviyeye getirdiğini ve kendisine ait katalogda ürüne yer verdiğini, bu süreçte davalının yetkilerinin davacı müvekkile ulaştığını, dava konusu edilen ... cinsi eşyanın tasarımı beğendiklerini, ürünü yurtiçi genelindeki büyük marketlere pazarlayabileceklerini ifade ettiklerini, taraflar arasında sözlü anlaşma sağlandığını ve bir adet numunenin dava dışı ... şirketine sunulmak üzere davalıya teslim edildiğini, ilgili marketin siparişi üzerine davalının müvekkilden 25.000 adet ilgili üründen talep ettiğini ve müvekkilin de 24.07.2020 tarihli, 20.450 adeti, ... FATURA NOLU faturayı keşide ederek davalı şirkete teslim ettiğini, ülke içinde hizmet veren dava dışı ...marketin de ilgili ürünü talep ettiğini ve davalının müvekkile siparişi sonrası ilgili ürünlerin davalıya teslim edildiğini, davacı müvekkil şirketin 2022 yılı Aralık ayı içinde ...isimli Marketlere başka bir ürünün satımına dair görüşmeye gittiği sırada davalının müvekkil ürününü kopyaladığının ve kendi broşürlerine koyduklarının fark edildiğini, sonrasında ... nezdinde yapılan araştırmada davalının müvekkil tasarımını kendi adına ... numarası ile tescil ettirdiğinin fark edildiğini, bunun üzerine dava açma gereği duyduklarını, Kanunun bir tasarımı tescil edilmiş olması hâlinde tescilli tasarım, ilk kez ...’de kamuya sunulmuş olması hâlinde ise tescilsiz tasarım olarak koruduğunu, ilgili tasarımın müvekkil tarafından davalı tarafından tescil ettirilmeden çok önce üretilerek kamuya sunulduğu, dava konusu ürünün çok önceden günümüze kadar geldiğini, kamuya mal olduğunu, genel anlamda davacı yanın haksız rekabete neden olduğunu belirterek, davalı şirket adına ... nezdinde ... sayılı tasarımın hükümsüzlüğüne karar verilmesini talep ve dava etmiştir.

CEVAP:
Davalı ... vekili cevap dilekçesinde; müvekkil kurum tarafından yayına çıkarılan ... sıra numaralı tescile yasal 3 aylık süre boyunca herhangi bir itirazın gelmediğini, bunun üzerine tescil belgesi düzenlendiğini, yapılan işlemlerin tamamının ... tarafından yapılmış olup, ... kararlarına karşı zorunlu İdari başvuru yolu olan ... yapılmış olan herhangi bir başvuru bulunmadığını, kurumun ilgili dairesinin sınai mülkiyet hakkı başvuruları hakkında vermiş oldukları kararlara karşı ... başvuru yapılmadan dava açılmasının mümkün olmadığını, dava dilekçesinde söz konusu tasarımın hükümsüzlüğü istenmekle beraber, bu istem yönünden ise müvekkil kuruma husumet düşmediğini beyan ederek, davanın reddini istemiştir.
Davalı şirket cevap dilekçesinde özetle; müvekkilin cam, seramik, plastik, mutfak eşyaları ve ev dekorasyon ürünleri sektöründe faaliyet göstermekte olduğunu, ilgili tasarımın müvekkil tarafından yapıldığını, müvekkilin tasarımlarını kendi üretmeyip fason ürettirdiğini, davacının da ilgili üreticilerden bir tanesi olduğunu ve davacının tasarımının imalatını gerçekleştirdiğini, davacının ilgili davayı açmasının kötü niyetli olduğunu, cam ... yapan ilk ve tek firma olduklarını yönündeki beyanlarının gerçek olmadığını, davacının müvekkil tasarımını kendisi üretip müvekkilin müşterilerine kendisinin satma çabası içerisinde olduğunu, davacı şirketin çeşitli şekillerde müvekkili zarara uğrattığını ve bu nedenle karşılıklı ticari ilişkinin devam edemeyeceğinin ortaya çıktığını, bunun üzerine müvekkilin imalatlarını kendi namına yapmaya başladığını, kötü niyet yönündeki algıları sebebi ile tüm tasarımlarını tescilletmeye başladıklarını, davacının müvekkil adına ürettiği gaz lambaları ile, dava konusu tescil belgesinde bulunan ... tasarımlarının birbirinden farklı olduğunu, davacının müvekkil adına ürettiği tescilsiz olan gaz lambalarının da müvekkil tarafından tasarlanmış olduğunu, davacı tarafından dosyaya sundukları tasarım belgesi üzerinde herhangi bir kurumun kaşesi, imzası, onayı bulunmadığını, dava konusu tasarımın kendisine ait olduğu iddiasının ispat yükümlülüğünün davacı da olduğunu, bunun yanında davacı tarafından ortaya konan benzerlik iddiasında olunan tasarım ile müvekkil tasarımının birbirinden farklı olduğunu, davacının kutu koli tasarımının kendisine ait olduğu iddiasının da yersiz olduğunu, davacının iddialarına dayanak olarak gösterdiği gerek basım tarihi belirsiz kataloglar gerekse de diğer kayıtların davacının iddialarını ispata elverişli olmadığını
YARGILAMA VE DELİLLER :
Mahkememizce davacı ve davalı delilleri toplanmış, bu kapsamda davaya konu ... sayılı tasarım işlem dosyası, taraflarca sunulan belgeler ile toplanan deliller incelenmiş, çözümü teknik ve özel bilgiyi gerektirdiği düşünülen hususlarda bilirkişi incelemesi yaptırılmış, alınan rapor dosyadaki kanıtlarla tutarlı, denetim ve hüküm kurmaya elverişli kabul edilmiştir.
GEREKÇE:
Uyuşmazlığın Tespiti ve Uygulanacak Hükümler, Delillerin Tartışılması ve Kabul
Dava, davanın davalı şirket adına tescilli ... sayılı tasarımın hükümsüzlüğü ve sicilden terkini istemlerine ilişkindir.
Tasarım, ... ve Ayırt Edicilik
6769 sayılı Kanun çerçevesinde “Tasarım, ürünün tümü veya bir parçasının ya da üzerindeki süslemenin çizgi, şekil, biçim, renk, malzeme veya yüzey dokusu gibi özelliklerinden kaynaklanan görünümüdür” şeklinde tanımlanmaktadır. Maddede bahsi geçen görünüm sadece gözle görülüp fark edilen görünüm olmayıp, insanın beş duyusu ile algılayıp farkına varabileceği ve maddede “her türlü bütün” olarak tanımlanan görsellerdir. Söz konusu davada olduğu gibi desene ait görünümün bıraktığı genel intibanın tamamı maddedeki “görünüm” ifadesi içinde değerlendirilmelidir.
Yine aynı Kanunun 56(1) maddesi gereğince, bir tasarımın tescil edilebilmesi için “...” ve “...” kriterlerini taşıması gerekmektedir. “...” kriteri madde 56(4)’de “Bir tasarımın aynısı, başvuru veya rüçhan tarihinden önce dünyanın herhangi bir yerinde kamuya sunulmamış ise o tasarım yeni kabul edilir. Tasarımlar sadece küçük ayrıntılarda farklılık gösteriyorlarsa aynı kabul edilir” şeklinde tanımlanmıştır.
“Ayırt edicilik kriteri” ise madde 56(5)’de “Bir tasarımın bilgilenmiş kullanıcı üzerinde bıraktığı genel izlenim; başvuru veya rüçhan tarihinden önce, kamuya sunulmuş herhangi bir tasarımın aynı kullanıcı üzerinde yarattığı genel izlenimden farklı ise bu tasarımın ayırt edici niteliğe sahip olduğu kabul edilir.”
Ayırt ediciliğe ilişkin olarak değinilmesi gereken bir diğer husus, “bilgilenmiş kullanıcı” kavramıdır. Bilgilenmiş kullanıcı; tasarımı kullanarak bilgi sahibi olmuş, tasarımı tanıyan, deneyim sahibi kullanıcı olarak tanımlanmaktadır. Bilgilenmiş kullanıcı olarak tespit edilen kişilerin kesinlikle birer uzman olmadıkları, aksine daha önce ilgili tasarımla karşılaşmış olağan bir kullanıcı olması gerekmektedir. Gerçekten de bilgilenmiş kullanıcı, söz konusu ürünün doğası, görünümü ve teknik olarak sahip olduğu zorunlu özellikleri hakkında bilgi sahibi olan ve başka bir deyişle ürün hakkında uzman kadar olmasa da temel düzeyde bilgi sahibi olan kişidir. Bu bağlamda bilgilenmiş kullanıcının her somut olay için ayrı ayrı tespit edilmesi gerekir. Bilgilenmiş kullanıcılar birer uzman olmayacakları için tasarımın detaylarındaki küçük farklılıklara dikkat etmeyecek ancak alım tercihlerini etkileyecek hususlarda yapılan değişiklikleri fark edebilecek kişilerdir. Somut olay için hipotetik bilgilenmiş kullanıcının ... almış veya almaya niyetli olarak araştırma yapan kişiler olacağı kanaati oluşmuştur. Bu kişi ... konusunda uzman olmayan birisidir, ihtiyacı doğrultusunda farklı seçenekleri tahlil edebilecek nitelikte birisidir.
Bir tasarımın yeni kabul edilebilmesi için, onu daha önceki tasarımlara nazaran özgün kılacak bazı farklılıkları haiz olması gerekmektedir. Tasarımlardaki benzerlik veya farklılık belirlenirken, küçük ayrıntılardaki farklılıklardan daha fazla bir farklılık aranır. Türk Hukukunda “nitelikli ...” kriteri benimsenmiş olup, bu da, tasarımcının tasarımın esasını (temelini) kendisi oluşturmasını gerektirmekte; bu bağlamda, koruma görecek tasarımın o alanda bir zenginleşme sağlaması zorunlu bulunmaktadır.
Yine aynı Kanunun 56(6) maddesinde “Ayırt edici niteliğin değerlendirilmesinde, tasarımcının tasarımı geliştirmede sahip olduğu seçenek özgürlüğünün derecesi dikkate alınır.” şeklinde tanımlanmıştır.
Seçenek özgürlüğü” ibaresiyle kastedilen, tasarımcıya tasarımına ayırt edicilik vermesi için bir serbest hareket alanının bulunmasıdır. Bunun değerlendirilmesi nesnel olup, kişiden kişiye değişmez. Bir tasarım ne kadar seçenek özgürlüğü tanıyorsa, o kadar hukuki korumayı hak eder. Bir başka ifadeyle seçenek özgürlüğü, tasarımın uygulandığı ürünün işlevini yerine getirebilmesi için zorunlu olan tasarım unsurları dışında tasarım unsurlarının bulunması demektir. Seçenek özgürlüğü yoksa tasarımın korunması zaten mümkün değildir ki bu husus 6769 sayılı Kanunun 58/4-b-c maddelerinde, teknik fonksiyonunun gerçekleştirilmesi için zorunlu unsurların koruma kapsamı dışında kalması olarak açıkça ifade edilmektedir.
Dava konusu tasarım ... ürünlerine dair olup gövdeyi oluşturan yağ haznesi, üzerinde bir bilezik, bir yakmaç/başlık veya fitil makarası ve fitil ile en üstte lamba şişesinin/camının varlığı haricinde tasarımcı açısından tasarımı yaparken kısıtlayıcı bir unsurdan bahsetmek mümkün değildir. Bu ürün grubu ile ilgili dava dışı çeşitli örneklere yer verilmiştir.
Dava Konusu Tasarım ile Davacı Tarafından Mesnet Gösterilen Ürünler Arasında Yapılan Karşılaştırma
Standart bir ... gövdeyi oluşturan yağ haznesi, üzerinde bir bilezik, bir yakmaç/başlık veya fitil makarası ve fitil ile en üstte lamba şişesinden/camından oluşur. Yakmaç/başlık veya fitil makarası ve fitil ile en üstte lamba şişesi eğer istisnai bir durum yok ise genelde tedarikçilerden temin edilir. Bu meyanda gaz lambasının en belirleyici iki parçası, genel tasarımın izlenimini yaratan gövde ve lamba şişesidir.
Taraflar arasında whatsapp yazışmaları olduğu görülmüştür. Yazışmaların en eski tarihlisi 5 Mart 2020 tarihine aittir. İlgili yazışmalar içerinde çeşitli ... fotoğrafları bulunmaktadır. İlgili ... fotoğrafları içerisinde gerek ...firmasına ait insertlerde gerek ise ayrıca sunulmuş fotoğraflarda yer alan gaz lambalarının aynılarının da yer aldığı görülmektedir.
Hükümsüzlüğü talep edilen davalı ... sıra numaralı tasarımı ile davacı tarafından mesnet gösterilen ürünler karşılaştırıldığında ürün gövdelerinin, benzer geometrik form ve oranlarda olduğu görülmüştür. Davalı tasarımı ile mesnet tasarımlar zeminden başlayarak bir kavis ile üst noktaya kadar genişlemekte, en geniş alandan bitişe kadar kademelenme yaparak daralmaktadır. Tasarım ve mesnet ürünlerde gövde yapısı dilimli halde olup, dilim sayısı ve kabartma yükseklikleri farklılaşmaktadır. Renk ve desen farklılıkları benzer gövde yapılarının baskınlığı karşısında küçük detay seviyesinde görülmüştür. Bu açıdan bakıldığında genel tasarım dilini oluşturan gövde yapıları yeni ve ayırt edici değildir. Lamba şişeleri açısından değerlendirme yapıldığında şişe formunu oluşturan kesitlerin farklılaştığı görülmekte olup davalı şişesi altta mesnet ürünlere oranla yayvan ve boy olarak kısadır. Alt genişliğin oransal olarak fazlalığı şişe tepesine doğru keskin bir kırılım sağlamıştır. Diğer taraftan lamba şişeleri temin edilen ürünlerdir ve harcı alem parçalar olup değiştirilebilir. Karşılaştırılan ürünler bazında lamba şişelerinin özgün bir yapısı olmadığı tespit edilmiş olup genel tasarım dili açısından ve gövde uyumu bazında belirleyici vasfı zayıftır. Davalıya ait ... sıra numaralı tasarımı ile davacı tarafından mesnet gösterilen ürünler karşılaştırıldığında, mesnet ürünlerin görsellerinin yer aldığı whatsapp yazışma tarihi dikkate alındığında davalıya ait ... sıra numaralı tasarımın mesnet ürünler karşında yeni ve ayırt edici olmadığı kanaati oluşmuştur.
Hükümsüzlük istemli davada, 6769 sayılı SMK 78/4 maddesi uyarınca ... kurumu davalı olamayacağından, bu davalı yönünden pasif husumet yokluğu nedeniyle usulden davanın reddine karar verilmiştir.
Taraflarca sunulan belgeler ile tüm deliller incelenmiş, alınan rapor ile tüm dosya kapsamı birlikte değerlendirilmiş olup yukarıda açıklanan gerekçelerle, davalı ... aleyhine açılan davanın husumet nedeni ile reddine, diğer davalı aleyhine açılan davanın kabulüne, davalı adına tescilli ... sıra nolu tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine, karar vermek gerekmiş, aşağıdaki şekilde hüküm kurulmuştur.
HÜKÜM:
A-1-Davalı ... aleyhine açılan davanın husumet nedeni ile REDDİNE,
B-1-Diğer davalı aleyhine açılan davanın KABULÜNE,
2-Davalı adına tescilli ... sıra nolu tasarımın hükümsüzlüğüne ve sicilden terkinine,
3-Alınması gereken 179,90 TL harç peşin alındığından yeniden harç alınmasına yer olmadığına,
4-Davacı kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davalı ... İth. İhr. San. Ve Tic. Ltd. Şirketinden alınarak davacıya verilmesine,
5-Davalı ... kendisini vekille temsil ettirdiği için AAÜT uyarınca 15.000,00 TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak bu davalıya verilmesine,
6-Aşağıda dökümü gösterilen ve davacı tarafından yapılan 3.832,40 TL yargılama giderlerinin davalı şirketten alınarak davacıya verilmesine,

7-Tarafların yatırdıkları gider avanslarından kalan tutarın HMK 333/1 uyarınca karar kesinleştiğinde iade işlemi yapılmak üzere tebliğden itibaren 15 gün içinde, banka hesap numarası bildirildiğinde hesaba aktarılmasına, aksi halde ... aracılığı ile adreste ödemeli olarak gönderilmesine,
Dair verilen karar, taraf vekillerinin yüzüne karşı 6100 sayılı HMK'nun 341. ile 345. Maddelerine göre tebliğinden itibaren iki haftalık süre içinde ... Bölge Adliye Mahkemesine İstinaf Kanun Yoluna dilekçe ile başvurulabileceğine yönelik karar açıkça okunup, usulen anlatıldı. 25/05/2023

Katip ...
¸

Hakim ...
¸

¸Bu belge 5070 sayılı Elektronik İmza Kanunu gereğince
DYS üzerinden E-İmza ile imzalanmış olup,
Ayrıca fiziki olarak imzalanmayacaktır.

Davacı Masraf Dökümü:
İlk Masraf 385,40.-TL
Posta Masrafı 147,00.-TL
Bilirkişi Ücreti 3.300,00.-TL
Toplam 3.832,40.-TL